De bedrijven uit Noord-Brabant doen mee aan de Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM). Van 45 melkveehouders in verschillende stadia van natuurinclusiviteit kreeg Wij.land inzicht in hun boekhouding om de kosten en baten in kaart te brengen. Verschillende maatregelen zoals langer weiden, kruidenrijk grasland en agrarisch natuurbeheer werden meegenomen. Daarnaast is gekeken naar de kosten en baten van neventakken zoals zelf verzuivelen of verkoop van producten in een eigen boerderijwinkel.

Over het onderzoek

In het onderzoek staat de behoefte van de boer die natuurinclusiever wil werken centraal. De bedrijfseconomische resultaten worden vergeleken in studiegroepen waardoor boeren van elkaar kunnen leren. Er is binnen het onderzoek ook mogelijkheid voor thematische verdieping en ondersteuning van individuele transitievragen. Dit vergroot het nut van de deelname aan het onderzoek.

Cock Verweij, boer in Weesp en deelnemer aan één van de studiegroepen: “Het gaat voor mij om de kunst van het weglaten en maximaal benutten wat je hebt. We zien dit terug in onze cijfers. We hebben minder kosten.”

Kansen en uitdagingen

Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat er een goed verdienmodel mogelijk is voor natuurinclusieve landbouw maar dat er zeker ook uitdagingen zijn. De bedrijfseconomische resultaten in de meest extensieve groep melkveehouders varieerden sterk. Een belangrijk uitdaging is de transitie van intensief naar meer extensief: investeringen uit het verleden (in stallen, dier- en fosfaatrechten) moeten dan afbetaald worden met een kleiner volume melk, of er komen kosten bij voor pacht of aankoop van extra land.

Een tweede belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat de diversiteit aan verschillende bedrijfsmodellen binnen natuurinclusieve landbouw groter is dan in de gangbare melkveehouderij. Het ene boerenbedrijf is de andere niet. Er moet rekening worden gehouden met de fysieke en sociaal-culturele context van het bedrijf. Om boeren te ondersteunen in de transitie die bijdraagt aan de grote opgaven op klimaat, natuur, biodiversiteit en water, is er maatwerk en toegesneden beleid nodig.

Vervolgonderzoek

De kosten-baten analysemethode en het onderzoek geven inzicht die voor beleidsontwikkeling gebruikt kan worden. Om statistisch betrouwbare resultaten te produceren zal de groep deelnemers vergroot moeten worden. Vervolgonderzoek moet inzicht gaan geven in hoeveel ondersteuning er vanuit markt en overheid nodig is om de transitie naar een melkveehouderij met minder emissies mogelijk te maken.

Het volledige rapport lees je hier: Ontdek kosten en baten van transitie in rapport 'onder de streep 2023' - Wij.land

Of bekijk het webinar: Kosten en baten van natuurinclusieve melkveehouderij