Bron: bd
Onlangs stuurden de provincie Noord-Brabant, de Brabantse GGD’en,
veiligheidsregio’s, het Netwerk Acute Zorg Brabant en de Provinciale Raad
Gezondheid een brief naar het kabinet met de dringende oproep om de
voorgenomen structurele bezuiniging van 300 miljoen op pandemische paraatheid te
heroverwegen. Tot onze grote teleurstelling heeft het kabinet die oproep naast zich
neergelegd: de bezuinigingen zijn overeind gebleven in de Voorjaarsnota 2025.
De structurele bezuiniging van 300 miljoen op pandemische paraatheid is
uiterst zorgwekkend. Nederland staat er in 2025 slechter voor dan vóór corona: het
aantal ic-bedden is gedaald, het zorgpersoneelstekort neemt toe en steeds minder
mensen kiezen voor een baan in de zorg. Terwijl wetenschappers waarschuwen dat
een nieuwe pandemie onvermijdelijk is, schrapt het kabinet juist nu cruciale
investeringen en dreigt opgebouwde kennis, infrastructuur en bovenregionale
samenwerking verloren te gaan.
Het kabinet benadrukt dat er geïnvesteerd moet worden in algemene weerbaarheid
die ons voorbereid op verschillende crises zoals overstromingen of militaire dreiging,
en laat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en het
ministerie van Defensie daar werk van maken. Een breed crisisplan is welkom, maar
een pandemie vergt vakspecifieke expertise en een robuuste infectieziekte-
infrastructuur. Precies daarin vervult de GGD – waar de hardste klappen van deze
bezuiniging zullen vallen - een sleutelrol: van vroegtijdig signaleren tot opschaling en
publiekscommunicatie. Door te bezuinigen op pandemische paraatheid holt de
overheid deze onmisbare expertise uit.
Onze recente geschiedenis bewijst hoe kwetsbaar we zijn: de coronacrisis
leidde tot enorm gezondheidsverlies én welvaartsschade. Uitgestelde zorg,
overvolle ziekenhuizen, onderbemensde GGD’en, langdurige post-COVID-klachten,
maar ook mentale klachten hebben diepe sporen nagelaten in de samenleving. De
economische schade was bovendien ongekend: bedrijven gingen failliet, de
arbeidsmarkt werd ontwricht en de overheid moest miljarden uittrekken voor
steunmaatregelen. De staatsschuld liep sterk op, terwijl noodzakelijke investeringen
in andere sectoren werden uitgesteld of geschrapt. Maar de schade beperkte zich
niet tot de economie alleen. De pandemie raakte onze brede welvaart in de kern:
levens werden stilgezet, sociale contacten werden verbroken, en de culturele sector
– essentieel voor welzijn en gemeenschapszin – kwam volledig tot stilstand. Scholen,
theaters, musea, sportverenigingen en horecagelegenheden sloten langdurig de
deuren, en zo ging niet alleen economische bedrijvigheid verloren, maar werd ook de
kwaliteit van leven sterk aangetast. Met name jongeren voelden de impact op een
eigen, indringende manier: ze misten cruciale jaren van ontwikkeling, moesten zich
aanpassen aan online onderwijs en sociale isolatie, en kampen nu met een
toegenomen gevoel van onzekerheid over de toekomst. De veerkracht die van hen
werd gevraagd, is niet vanzelfsprekend. Hun mentale gezondheid is sinds de crisis
verslechterd en de gevolgen daarvan werken nu nog door.
Waar Den Haag een stap terug doet, kiest Brabant ervoor om door te pakken.
De consequenties van Q-koorts en COVID-19 zijn hier nog altijd voelbaar, en met de
hoogste dier-mensdichtheid van het land is het risico op nieuwe zoönosen (ziektes
die van dier tot mens overgaan) reëel. Brabant wil daarom aan de slag als pilotregio
voor real-time infectieziektesurveillance: continue monitoring via huisartsen,
ziekenhuizen en verpleegcentra, mét eenduidige gegevensverwerking. Dit is cruciaal
om gezondheidsschade én economische gevolgen van een uitbraak te beperken.
Ook voor dit initiatief blijft landelijke steun uit, toch zoekt Brabant actief naar andere
routes voor financiering.
Het kabinet lijkt de urgentie niet te zien. Terwijl er elk jaar naar schatting 10 miljard
euro uit het zorgbudget weglekt door fraude en versnipperde samenwerking — geld
dat nooit een patiënt bereikt — houdt Den Haag vast aan een bezuiniging van 300
miljoen op pandemische paraatheid. Minister Agema hoopte bij de Voorjaarsnota een
alternatieve financieringsbron te vinden, maar dat is dus niet gebeurd. Door níét te
investeren in gerichte infectieziektebestrijding en pandemische paraatheid, zet de
overheid onze volksgezondheid én economie op het spel. Als we vandaag geen geld
vrijmaken, kost het ons morgen vele malen meer — in levens, in banen en in
vertrouwen. Pandemische paraatheid is geen luxe; het is een verzekering op onze
toekomst.
Sacha Ausems, voorzitter Provinciale Raad Gezondheid Brabant
Wobine Buijs-Glaudemans, voorzitter Sociaal-Economische Raad (SER) Brabant
Marius Zuurbier, voorzitter Young Professionals Brabant