Bij het streven naar kringlooplandbouw met minimale emissies voor het milieu zijn er twee belangrijke ontwikkelingen: nieuwe stalsystemen in de veehouderij (t.b.v. emissiereductie door o.a. scheiden van feces en urine aan de bron) en juiste veldtoepassingen (b.v. precisielandbouw). Bij de verwaarding van de nieuwe meststromen is het van belang dat deze aansluiten bij de behoefte van de afnemers zonder dat er afwenteling van emissies plaatsvindt.
Samen met het bedrijfsleven en vijf provincies gaat Wageningen University & Research de komende vier jaar onderzoeken hoe de toepassing van meststromen uit nieuwe stalsystemen in de rundvee-, varkens- en kalverhouderij geoptimaliseerd kan worden. En tegelijkertijd emissies van stikstof en broeikasgassen verlaagd kunnen worden.
Waarom dit onderzoeksprogramma?
Het doel van het vierjarig onderzoeksprogramma, genaamd PPS Betere stal, Betere mest, Betere oogst, is om de meststromen die worden geproduceerd in nieuwe stalsystemen integraal tot waarde te brengen, in de hele keten ‘voer-dier-stal-mest-bodem-plant’. Het gaat om een beter economische resultaat, om meer duurzaamheid, met name circulariteit, en minder stikstofverliezen en broeikasgasemissies. De meststromen uit nieuwe stallen bieden grote kansen om integraal winst te behalen; in het programma worden kansen verzilverd en knelpunten aangepakt. Een nauwe afstemming tussen leveranciers van stalsystemen, veehouders, mestverwerkers en telers van gewassen is hiervoor nodig.
Met de juiste innovatie in de mestketen kunnen nieuwe stalsystemen en de verwaarding van de meststromen stevig bijdragen aan belangrijke opgaven waar de Nederlandse landbouw voor staan: toekomstperspectief voor de ondernemers, meer gesloten kringlopen (o.a. via kunstmestvervangers), lagere emissies van stikstof en broeikasgassen en het klimaatakkoord.
Het onderzoek
Nieuwe stalconcepten die bijdragen aan de reductie van emissies van ammoniak, methaan en lachgas leveren ‘nieuwe’ mestproducten op. In de regel zijn er organische fracties en waterige fracties. Beide fracties zijn kansrijk om tot een hogere waarde te komen. In de PPS zal onderzocht worden hoe deze ‘nieuwe’ mestproducten zo goed mogelijk aansluiten bij de toepassing in het veld en gewas. En hoe de totale stikstofuitstoot en klimaateffecten in de keten geminimaliseerd kunnen worden. Het programma bestaat uit vijf werkpakketten:
WP1: Stalsystemen en opslag
WP2: Verdere bewerking van de meststromen, inclusief biogasproductie
WP3: Toepassing van meststoffen in het veld
WP4: Duurzaamheidseffecten (integraal)
WP5: Communicatie (incl. kennisverspreiding)
Met deze totaalaanpak en de focus op de toepassing en waarde in de praktijk verwacht het consortium een stevige bijdrage te leveren aan belangrijke uitdagingen voor de Nederlandse land- en tuinbouw.
Afstemming met andere onderzoeksprogramma’s
Er lopen reeds verschillende onderzoeksprojecten en regionale initiatieven die allemaal een belangrijke bijdrage leveren aan een duurzame en circulaire landbouw. Deze acteren vooral op het niveau van één schakel in de keten of vanuit de behoefte van het veld. In het nieuwe onderzoeksprogramma Betere stal, betere mest, betere oogst wordt de slag naar de hele keten gemaakt.
Kennis uit deze lopende projecten en initiatieven zal worden benut, zoals bijvoorbeeld met betrekking tot kwaliteitskenmerken en kengetallen over de verschillende mestproducten of van mestverwerkingsprocessen. Met de PPS NL Next Level Mestverwaarding en andere lopende projecten worden de activiteiten en de aansturing één op één met elkaar afgestemd.
Voor praktijkdemonstraties zal nauw worden samengewerkt met praktijknetwerken in de provincies (zoals bijvoorbeeld Mineral Valley Twente, Vruchtbare Kringloop in diverse regio’s of Brabant Bemest Beter) en initiatieven vanuit de landbouwsectoren zelf en van de projectpartners.
Beoogde impact
De resultaten van de PPS geven de ondernemers in de keten (veehouders, verwerkers, loonwerkers, akkerbouwers en vollegrondsgroentetelers) handvatten om gericht te verduurzamen en een beter inkomen te realiseren. De betere aansluiting van de mestproducten tussen stal en veld levert voor de veehouderij, biogasproducenten en akkerbouwers een economische waarde op. Onder anderen hierdoor zal de druk op de mestmarkt kunnen afnemen en daarmee de ongewenste milieubelasting. Een beter en gerichter gebruik van dierlijke mest verhoogt de nutriëntenbenutting, waardoor het risico op uit- en afspoeling afneemt. Kringlopen worden eerder gerealiseerd waardoor onnodige logistieke bewegingen worden voorkomen. Veehouders worden gemakkelijker grondgebonden en de uitstoot van stikstof en broeikasgassen wordt over de hele keten fors lager.
Meer informatie
De komende weken wordt het onderzoeksprogramma aangescherpt en de verwachting is dat het medio maart 2021 van start zal gaan. Houd hiervoor de website van NCM in de gaten.
Bekijk ook de website van de Taskforce Toekomstbestendige Stallen.
Heeft u een vraag over het onderzoeksprogramma? Neem contact op met Jan Roefs, directeur van NCM. Email: jan.roefs@mestverwaarding.nl, telefoonnummer 06-51013712. Of met Anouk Vingerhoets, provincie Noord-Brabant: Avingerhoets@brabant.nl .