Agrifoodtalk met terreinbeheerders

10-06-2022
0 reacties

Op 3 juni ging gedeputeerde Elies Lemkes in gesprek met terreinbeherende organisaties (TBO’s) Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Over natuurinclusiever boeren als onderdeel van je bedrijfsmodel. Hoe kijken boswachters naar ondernemen met natuur?

Aan tafel zaten Jan Quik van Natuurmonumenten en Theo Bakker en Ted Vermeer van Staatsbosbeheer. Jan is beheerder in Noordoost Brabant en Ted is beheerder in midden Brabant. Theo is algeheel coördinator natuurinclusieve landbouw bij Staatsbosbeheer. Beide organisaties beheren veel gronden en komen dagelijks met boeren in aanraking. Ze zien dat (jonge) boeren nadenken over de toekomst, kijken wat de omgeving vraagt en meer aan de slag willen met natuur en een verhoogde biodiversiteit op hun bedrijf.

De TBO’s werken samen met boeren, maar soms verschilt de aanpak. Tijdens deze agrifoodtalk zijn vele onderwerpen de revue gepasseerd. Een compilatie:

Pacht

Veel gronden zijn in bezit van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Boeren zijn van belang om een gedeelte van deze gronden te beheren. Daarom werken zowel Staatsbosbeheer als Natuurmonumenten met pachtcontracten. Natuurmonumenten werkt samen met alle type boeren, zowel in- als extensief. Belangrijk is dat de ondernemer intrinsiek gemotiveerd is om een meerwaarde te creëren voor de natuur. Staatsbosbeheer werkt voornamelijk samen met bedrijven die ook bereid zijn om op hun éigen grond maatregelen te treffen. De grond van Staatsbosbeheer voegt aan de gehele bedrijfsonderneming wat toe. Daartoe werken zij met een eigen set van kritische prestatie indicatoren (KPI’s) die afgeleid zijn van de Brabantse biodiversiteitsmonitor. Theo gaat in gesprek met boeren die geïnteresseerd zijn in natuurinclusieve landbouw. Ook zit hij met enige regelmaat samen met één van de natuurinclusieve ondernemerscoaches van de provincie aan tafel om te kijken hoe het totale bedrijf natuurinclusieve maatregelen kan treffen. Jan was minder bekend met de regelingen die de provincie heeft rondom natuurinclusieve landbouw. Mooie meerwaarde van dit gesprek. Uiteindelijk zijn de TBO’s ook een belangrijke partner die de link tussen boeren en regelingen van de provincie kunnen leggen. Samen komen we verder!

Waar Staatsbosbeheer vaak met langere pachtcontracten werkt (6 jaar of langer), werkt Natuurmonumenten vaak met kortlopende pachtcontracten van 3 jaar. Daarbij werkt Natuurmonumenten wel met een intentieverklaring om langer samen te werken. Natuurmonumenten kiest voor deze methode om zo meer bij te kunnen sturen. Beide organisaties werken met lage pachtprijzen die onderdeel zijn van een verdienmodel voor natuurinclusieve landbouw. De provincie loopt echter tegen staatssteunregels aan waardoor zij niet dezelfde lage pachtprijs kan vragen dan de TBO’s. TBO’s zijn dus van belang bij de realisatie (en een verdienmodel) voor natuurinclusieve landbouw!  

Maatwerk bosopgave

De TBO’s geven aan dat maatwerk in Brabant belangrijk is. Er ligt bijvoorbeeld een bosopgave. Er zijn verschillende manieren om deze opgave te realiseren. Het is denkbaar om bijvoorbeeld aan de randen van een bestaand bos een ‘begraasbaar bos’ te maken. Dit is een opener bos met gras waar koeien kunnen eten en schuilen. Daarnaast vragen de TBO’s zich af waarom agroforestry niet als bos gezien mag worden. Het moet natuurlijk passen binnen het natuurdoeltype dat op een gebied ligt, maar door meer van dit soort maatwerk toe te passen zou er een win-win situatie gecreëerd kunnen worden voor zowel natuur, boer als opgave van de overheid.

Bokashi

Bokashi bestaat uit (berm)maaisel dat gecomposteerd wordt en daarna uitgereden wordt over het land om zo de bodem te verbeteren. Wet- en regelgeving wordt steeds strenger waardoor het voor boeren steeds minder interessant wordt om bokashi te gebruiken. Bokashi wordt gezien als meststof en daardoor is er minder ruimte om mest van eigen vee op het land uit te rijden. De TBO’s vragen om een lobby op te starten naar het Rijk toe waarbij bokashi niet als afval wordt gezien, maar juist als bodemverbeteraar.

Subsidieregelingen provincie

Vaak werken subsidieregelingen van de provincie zo dat de beste of snelste inschrijvers alle aangevraagde subsidiegelden krijgen en anderen niets. Een voorbeeld hiervan is de subsidieregeling voor bloemenranden welke door de agrarische collectieven uitgegeven wordt uitgegeven. Vaak zijn deze regelingen overschreven, wat aangeeft dat boeren bereid zijn om stappen te zetten die goed zijn voor o.a. de biodiversiteit. De TBO’s geven aan dat er meer effect bereikt zou worden als de gelden verdeeld worden onder álle inschrijvers. Op het moment van overschrijving krijgt iedereen geld, maar gemiddeld is het bedrag lager dan oorspronkelijk is aangevraagd. Op deze wijze is de verwachting dat er meer hectares bloemenranden worden aangelegd.

Gestopte bedrijven

Zowel de provincie als TBO’s zien dat gestopte boeren vaak hun grond níet verkopen. Ze blijven dit beheren en verpachten het aan andere telers. In veel gevallen worden op dergelijke gronden intensieve teelten gezet omdat dit meer oplevert qua pachtprijs. De TBO’s geven aan dat er wellicht een regeling gemaakt kan worden waarbij de belasting op gronden van gestopte bedrijven lager is. Boeren zijn daardoor sneller geneigd om toch (een deel van) de grond te verkopen in plaats van te verpachten voor intensieve teelten. Op deze manier is meer kans dat de grond verkocht wordt aan extensieve bedrijven en dus toekomt aan natuurinclusieve boeren. Ook hier zou een lobby richting het rijk opgestart moeten worden.  

Agrifoodtalks

Onder de noemer Agrifoodtalks gaat Elies Lemkes-Straver, gedeputeerde Landbouw, Voedsel, Bodem en Brede welvaart, regelmatig in gesprek met jongeren: "Ik vind het belangrijk om te horen wat er speelt, om in gesprek te gaan met jonge boeren, studenten en andere jongeren die betrokken zijn bij landbouw en voedsel. Met elkaar leren over duurzame voedselketens. Waar lopen we tegenaan? Hoe kunnen we voorop blijven lopen? Hoe zorgen we voor een goede ecologische, economische en maatschappelijke balans tussen landbouw en natuur?"

Zou jij ook weleens in gesprek willen met gedeputeerde Elies Lemkes of heb je ideeën over de toekomst van het Brabantse landbouw- en voedselsysteem? Laat het weten via deze link

Afbeeldingen

Cookie-instellingen